Những điều chưa biết về các triều đại Trung Quốc

Trung Quốc là một quốc gia lớn có bề dày lịch sử ấn tượng với hơn 5000 năm lịch sử. Kể từ khi triều đại Trung Quốc đầu tiên được Hạ Vũ thành lập vào khoảng năm 2070 TCN cho đến khi Phổ Nghi thoái vị vào ngày 12 tháng 2 năm 1912, sau cuộc Cách mạng Tân Hợi, Trung Quốc đã được cai trị bởi một loạt triều đại kế tục nhau.

Các triều đại Trung Quốc thường tự coi mình là “Thiên triều” (天朝). Còn với các quốc gia cống nạp, họ gọi vùng đất này là “Thiên triều Thượng quốc” (天朝上國) hay “Thiên triều Đại quốc” (天朝大國), như một hình thức thể hiện sự tôn trọng và phục tùng.

Danh sách các triều đại trung quốc

Trong phần dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về các triều đại lớn, nổi tiếng nhất trong lịch sử Trung Hoa.

1. Nhà Hạ (khoảng 2070 TCN – 1600 TCN)

Nhà Hạ (夏朝) là triều đại cha truyền con nối đầu tiên được ghi chép trong sử sách Trung Quốc. Theo lịch sử ghi lại, nhà Hạ có tổng cộng 14 đời với 17 vị vua.

Nhà Hạ là triều đại đầu tiên biết đến tưới tiêu đồng ruộng, có kỹ thuật đúc đồng tiêu biểu với các lễ bằng đồng và ngọc bích. Cùng với đó là sự phát triển về một chế độ chuyên quyền và một lực lượng quân đội hùng hậu.

2. Nhà Thương (1600 TCN – 1046 TCN)

Đến thời nhà Thương (商朝), đây là triều đại thứ hai và là triều đại đầu tiên của Trung Quốc có ghi chép trực tiếp vào cùng thời kỳ. Nhà Thương trải qua 31 vị vua và kéo dài hơn 500 năm.

Nhà Thương ở trong thời kỳ hoàng kim của chế độ chiếm hữu nô lệ, có giai cấp thống trị, hình thành tổ chức và quân đội thống trị khổng lồ. Những ghi chép bằng xương và bia ký bằng đồng có chứa những ký hiệu văn tự cho thấy hệ thống chữ viết và kỹ thuật luyện kim đã được xuất hiện từ thời kỳ này.

3. Nhà Chu (1046 TCN – 256 TCN)

Nhà Chu (周朝) được chia làm hai giai đoạn Tây Chu và Đông Chu.

Nhà Tây Chu (1046 TCN-771 TCN) là một triều đại lịch sử ở Trung Quốc, tổng cộng có 12 nhà vua và 11 đời được truyền lại.

Thời Tây Chu là thời kỳ hoàng kim của xã hội nô lệ. Dưới triều đại này, năng suất xã hội cao hơn, nông nghiệp thịnh vượng và văn hóa phát triển. Chế độ phụ hệ và chế độ ruộng đất là những hệ thống kinh tế và chính trị xã hội cơ bản nhất vào thời điểm đó.

Nhà Đông Chu (770 TCN – 256 TCN): sau khi nhà Tây Chu sụp đổ, các lãnh chúa phong kiến đã lập hoàng tử Nhất Cửu lên làm vua. Được gọi là Vua Chu Bình trong lịch sử.

Tổng cộng có 25 vị vua được truyền lại trong triều đại Đông Chu, kéo dài 515 năm. Thời gian này có những thay đổi mạnh mẽ trong hệ thống xã hội, được đánh dấu bằng việc sử dụng rộng rãi đồ sắt.

4. Nhà Tần (221 – 207 TCN)

Nhà Tần (秦朝) là triều đại phong kiến thống nhất đầu tiên trong lịch sử Trung. Tần Vương Anh Chính liên tiếp tiêu diệt Hán, Triệu, Ngụy, Chu, Diên, Tề, hoàn thành đại nghiệp thống nhất đất nước. Năm 221 TCN, Anh Chính xưng đế, được gọi là “Tần Thủy Hoàng” trong lịch sử.

Nhà Tần tuy có ảnh hưởng lớn trong lịch sử nhưng lại lạm dụng sức dân và chỉ thống nhất được 15 năm. Năm 207 trước Công nguyên, nhà Tần diệt vong. Kết thúc triều đại Trung quốc đáng sợ nhất trong lịch sử.

5. Nhà Hán (202 TCN – 220)

Nhà Hán (汉朝) là một triều đại lớn trong lịch sử Trung Quốc. Trong khoảng thời gian này, có tổng cộng 12 vị hoàng đế và 210 năm cai trị đất nước. Đặc biệt, kĩ thuật làm giấy của người Hán trở thành một trong bốn phát minh còn đến ngày nay.

Vào năm thứ 8 SCN, Vương Mãng phế bỏ địa vị của Vương Tử Anh và thành lập một triều đại mới. Từ đây, nhà Tây Hán sụp đổ.

6. Nhà Tân (9-23 SCN)

Sau khi Vương Mãng lên làm hoàng đế của Nhà Tân (新朝) hay còn gọi là Tân Triều, ông đã tiến hành một số cải cách, bao gồm: thực hiện hệ thống vương gia , hạn chế tư nhân nắm giữ ruộng đất, phân chia ruộng đất, thúc đẩy các tư nhân phát triển, cải cách hệ thống tiền tệ, v.v.

7. Tam Quốc (220-280)

Tam Quốc (三国)  là một thời kỳ lịch sử đầy hỗn loạn và chinh chiến của lịch sử Trung Hoa. Ba chế độ nhà nước xuất hiện: Ngụy – Thục – Ngô liên tiếp tranh giành vị thế và quyền lực lẫn nhau.

8. Nhà Tấn ( 266-420)

Nhà Tấn ( 晋朝) được chia thành hai thời kỳ Tây Tấn và Đông Tấn . Hai triều đại nhà Tấn đã truyền lại tổng cộng 15 vị hoàng đế, cai trị trong 155 năm.

So với thời Tam Quốc, nông nghiệp, thương mại, thủ công mỹ nghệ, v.v … thời điểm này nhà Tấn rất phát triển. Đây là thời đại của sự sáng tạo, xung đột và dung hợp văn hóa. Khi địa vị độc tôn của Nho giáo bị phá vỡ, triết học, văn học, nghệ thuật, lịch sử và công nghệ lần lượt được đổi mới.

9. Nhà Đường (618 – 907)

Nhà Đường (大唐) hay còn gọi là Đại Đường là một triều đại thống nhất sau triều đại nhà Tùy trong lịch sử Trung Hoa. Với tổng cộng 21 vị hoàng đế và 289 năm lập quốc.

Lãnh thổ của nhà Đường rộng lớn chưa từng có, đây là vùng đất có thể coi là rộng lớn nhất trong các triều đại Trung Quốc. Với chính sách mở cửa, nhà Đường còn chấp nhận sự giao lưu, học hỏi của các nước về kinh tế, xã hội, văn hóa, nghệ thuật, thể hiện sự đa dạng và cởi mở về văn hóa. Do đó, nhà Đường là một trong những quốc gia hùng mạnh nhất thế giới thời bấy giờ.

10. Ngũ đại Thập quốc (902-979 )

Ngũ Đại Thập quốc (五代十国)  là tên gọi chung của mười chế độ ly khai nhỏ, tồn tại gần như đồng thời với Ngũ triều sau thời Đường. Sau khi nhà Đường sụp đổ, lịch sử Trung Quốc một lần nữa bước vào thời kỳ phân tranh lớn, kết quả của cuộc hỗn chiến là sự xuất hiện của 10 chế độ ly khai, gọi chung là Thập quốc.

11. Nhà Tống (960 – 1279)

Triều đại nhà Tống (宋朝) là một thời đại cực thịnh của kinh tế hàng hóa, văn hóa giáo dục và đổi mới khoa học trong lịch sử Trung Quốc. Vào thời Tống, Nho giáo được phục hưng, khoa học kỹ thuật phát triển nhanh chóng, chính trị được khai sáng.

12. Nhà Nguyên (1295 – 1368)

Nhà Nguyên (元朝) là triều đại thống nhất đầu tiên do các dân tộc thiểu số – người Mông Cổ, đứng đầu là Thành Cát Tư Hãn lập nên.

Nền kinh tế hàng hóa và buôn bán ở nước ngoài ở thời nhà Nguyên tương đối thịnh vượng. Vào thời này, thường xuyên có các hoạt động giao lưu với nước ngoài.

13. Nhà Minh (1368 – 1644)

Nhà Minh (大明) hay còn gọi là Đại Minh được thành lập bởi Chu Nguyên Chương. Vào thời kỳ này, thủ công nghiệp và kinh tế hàng hóa phát triển thịnh vượng. Văn hóa, nghệ thuật cũng vô cùng phát triển với điển hình là sự ra đời của cuốn tiểu thuyết Tây Du Ký.

Vạn Lý Trường Thành nổi tiếng ngày nay cũng được xây ở thời nhà Minh. Bắt đầu khoảng năm 1368 và kết thúc khoảng năm 1640

14. Nhà Thanh (1636 – 1912)

Nhà Thanh (满清) là triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Trung Quốc. Với tổng số mười hai hoàng đế, đất nước đã trải qua 276 năm.

Trong thời kỳ này, chế độ chuyên quyền của Trung Quốc cổ đại cũng lên đến đỉnh điểm. Đầu thời nhà Thanh, nông nghiệp và thương mại phát triển. Các thành phố thương mại dày đặc và các nhóm kinh doanh lớn xuất hiện khắp cả nước. Dân số vượt mốc 400 triệu người, chiếm gần một nửa tổng dân số một tỷ người trên thế giới bấy giờ.

Nhà Thanh đã không bắt kịp được với xu thế hiện đại, cùng với chiến tranh từ bên ngoài lẫn bên trong. Tới 1912 Nhà Thanh chính thức bị diệt vong.

Giải đáp một số thắc mắc về các triều đại trung quốc

1. Trung quốc được thống nhất dưới triều đại nào

Vào đầu thế kỷ IV TCN, Trung Quốc đã được thống nhất dưới triều đại của nhà Tần. Nhà Tần là một cường quốc thời bấy giờ, đã tiêu diệt rất nhiều đối thủ và thống nhất Trung Quốc.

2. Triều đại tồn tại lâu nhất trong lịch sử Trung Quốc?

Triều đại lâu đời nhất được các sử gia công nhận là nhà Chu. Nhà Chu là triều đại phong kiến cha truyền con nối cuối cùng trong lịch sử Trung Quốc, từ năm 1046 trước Công nguyên đến năm 256 trước Công nguyên, tổng cộng 790 năm.

3. Triều đại tồn tại ngắn nhất trong lịch sử Trung Quốc?

Nếu nói về một triều đại tập trung thống nhất và được ghi nhận trong sử sách, thì triều đại ngắn nhất là nhà Tần – 15 năm , tiếp theo là triều đại nhà Tùy – 37 năm.

4. Tại sao các triều đại phong kiến Trung Quốc tồn tại không quá 300 năm?

300 năm dường như là một vòng tròn kỳ lạ của các triều đại phong kiến, và không triều đại nào có thể phá vỡ quy luật này. Trên thực tế, không có sự khác biệt nào về những đặc điểm cơ bản của các triều đại phong kiến, và lý do dẫn đến sự sụp đổ của chúng gần như giống nhau.

Một khi hoàng đế không đủ khả năng trị vì thì sẽ xảy ra vấn đề ngay lập tức, nhanh chóng dẫn đến sự kết thúc của một triều đại.

5. Vị vua đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc là ai?

Tần Thủy Hoàng trở thành vị hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc, tự xưng là “Đệ nhất hoàng đế”. Ông là một chính khách, nhà chiến lược và nhà cải cách nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc, một nhân vật chính trị có bàn tay sắt đã hoàn thành việc thống nhất Trung Quốc.

6. Vị vua cuối cùng của Trung Quốc?

Phổ Nghi là hoàng đế thứ mười hai của nhà Thanh và là hoàng đế cuối cùng của Trung Quốc. Ông được gọi với tên “hoàng đế buồn nhất lịch sử Trung Hoa”, tuy được lập làm hoàng đế, nhưng thực chất chỉ là bù nhìn của quân Nhật và là công cụ để xâm lược Trung Quốc.

Sau khi chiến tranh kết thúc, ông bị kết án 15 năm tù. Sau khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, ông được trả tự do và chuyển thành một công dân mới. Ông đã viết nên nhật ký cuộc đời mình với tác phẩm “Nửa đời đầu của tôi”, đây là tư liệu có giá trị lịch sử quan trọng. Sau đó, ông qua đời vì bệnh ung thư thận ở tuổi 62.

Vậy là triều đại trung quốc cuối cùng kết thúc tại đây.

7. Hoàng Đế vĩ đại nhất lịch sử Trung Quốc là ai?

Trong lịch sử của Trung Quốc có sự xuất hiện của nhiều vị hoàng đế vĩ đại trong chế độ phong kiến kéo dài hàng nghìn năm. Khi họ cầm quyền thì nước mạnh, thiên hạ thái bình. Nhắc đến danh xưng Hoàng đế vĩ đại nhất lịch sử Trung Quốc, thật khó để đưa ra một cái tên duy nhất.

Ở đây, chúng ta nhắc đến 3 vị hoàng đế tiêu biểu nhất trong danh sách này, được nhân dân và lịch sử ghi nhận là những vị hoàng đế tài giỏi nhất của Trung Quốc.

– Tần Thủy Hoàng (259 TCN – 210 TCN)

Xếp đầu danh sách là hoàng đế Tần Thủy Hoàng. Ông được biết đến là hoàng đế tàn bạo nhất song cũng là hoàng đế tài giỏi nhất, khi là Hoàng đế đầu tiên thống nhất Trung Hoa sau khi tiêu diệt sáu nước chư hầu.

– Hoàng đế Hán Vũ Đế Lưu Biểu (156 TCN – 87 TCN)

Ông là vị hoàng đế tài giỏi, văn võ song toàn giúp nhà Hán trở thành quốc gia hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ và thời đại của nhà Hán cũng trở thành một trong các thời đại vĩ đại và đáng tự hào nhất trong lịch sử dân tộc Trung Hoa.

– Thành Cát Tư Hãn (1162 – 1227 SCN)

Một quân chủ thiên tài kiêu ngạo, Thành Cát Tư Hãn trỗi dậy trên sa mạc Mông Cổ và thành lập một đế chế vĩ đại trên khắp lục địa Á-Âu, xâm chiến nước Nga, kẻ càn quét các cường quốc Trung Á, là một trong những đế chế nổi tiếng trong lịch sử thế giới trải dài khắp Châu Âu và Châu Á. Đã viết một chương ly kỳ trong lịch sử Trung Quốc và lịch sử thế giới.

8. Vậy lịch sử Trung Quốc có tất cả bao nhiêu triều đại?

Lịch sử Trung Quốc ghi nhận có 18 triều đại: Hạ, Thương, Tây Chu, Đông Chu (Xuân Thu, Chiến Quốc), Tần, Tây Hán, Đông Hán, Tam Quốc (Ngụy, Thục và Ngô), Tây Tấn, Đông Tấn, Nam và Bắc triều, Tùy, Đường, Ngũ triều Thập quốc, Tống, Nguyên, Minh.

9. Vương triều có diện tích cai trị lớn nhất ở Trung Quốc là triều đại nào?

Vương triều lớn nhất ở Trung Quốc là nhà Nguyên. Nhà Nguyên mở rộng về phía đông đến biển Bering và bán đảo Kamchatka ở phía đông của Siberia, đảo Sakhalin, từ nam đến bắc, trung và đông của Myanmar ở Đông Nam Á, bắc Thái Lan, bắc Việt Nam và một phần tây bắc Lào, đông Assam của Ấn Độ, tây sông Đa Nuýp ở Trung Âu, đến bắc Bán đảo Triều Tiên, với tổng cộng là 45 triệu km vuông.

Trung Quốc là một quốc gia hùng mạnh, đã trải qua hơn 5000 năm lịch sử. Qua bài viết trên hy vọng bạn sẽ có một cái nhìn khái quát nhất về lịch sử hình thành và phát triển của Trung Quốc.